Surgical procedures - Skin Cancer

Ο καρκίνος του δέρματος και άλλες δερματικές αλλοιώσεις

Ο καρκίνος του δέρματος αποτελεί πλέον και στην Ελλάδα έναν από τους πιο συνήθεις καρκίνους.  Παρά το ότι στο 80% των περιπτώσεων εμφανίζεται στο πρόσωπο στα χέρια και στον λαιμό, δηλαδή σε σημεία που εκτίθονται στον ήλιο πολύ, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.  Ο καρκίνος του δέρματος είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για την ζωή του ασθενή και δεν αποτελεί σε καμμία περίπτωση ένα απλά αισθητικό πρόβλημα.

Διαβάστε λοιπόν με προσοχή το κείμενο που ακολουθεί ώστε να ενημερωθείτε για τους τύπους του καρκίνου του δέρματος, τα αίτια που τους προκαλεί, την πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση τους.

Αίτια ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος

Το βασικό αίτιο ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος είναι η υπεριώδης ακτινοβολία του ήλιου αλλά και άλλων πηγών όπως τα solarium.  Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η επιθυμία μας για το τέλειο μαύρισμα, η εκτόνωση πολλών απο εμάς με σπόρ στην ύπαιθρο αλλά και η μείωση του όζοντος της ατμόσφαιρας, αποτελούν τρείς από τις αιτίες που ο καρκίνος του δέρματος έχει αυξηθεί δραματικά την τελευταία 20ετία.

Ο καθένας από εμάς μπορεί να νοσήσει από καρκίνο του δέρματος άσχετα από το χρώμα του δέρματος, την ηλικία, το επάγγελμα ή τον τόπο διαμονής μας.  Περισσότερο κίνδυνο όμως έχουν όσοι

• Εχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα και φακίδες
• Εχουν ανοιχτόχρωμα μάτια και μαλλιά
• Εχουν ελιές
• Εχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος
• Εργάζονται ή αθλούνται σε εξωτερικούς χώρους για μεγάλο μέρος της ημέρας
• Ζούν σε περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια
• Εχουν λάβει θεραπευτική αγωγή με ακτινοβολία για εφηβική ακμή

Τύποι του καρκίνου του δέρματος

Ο πλέον συνήθης καρκίνος του δέρματος είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα το οποίο όμως είναι και το λιγότερο επικίνδυνο για την ζωή του ασθενή.  Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα αναπτύσσεται αργά και πολύ σπάνια μπορεί να δώσει μεταστάσεις.  Πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί με ιδιαίτερη σοβαρότητα διότι εάν η αφαίρεση του καθυστερήσει καταστρέφει τους ιστούς σε μεγάλο βάθος φτάνοντας συχνά μέχρι τα οστά. 

Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος του δέρματος που εμφανίζεται συνήθως στα χείλια, στο πρόσωπο και στα αυτιά.  Μερικές φορές εμφανίζει μεταστάσεις σε λεμφαδένες και άλλα όργανα.  Εάν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να γίνει θανατηφόρος.

Ο τρίτος τύπος καρκίνου του δέρματος είναι το κακόηθες μελάνωμα το οποίο είναι μεν πιο σπάνιο αλλά του οποίου η συχνότητα είναι αυξανόμενη.  Το μελάνωμα είναι ο πιο επικίνδυνος καρκίνος του δέρματος. Η έγκαιρη διάγνωση και πλήρης εκτομή του διασφαλίζουν την επιβιωσιμότητα του ασθενή.  Εάν το μελάνωμα δεν διαγνωστεί έγκαιρα εμφανίζει μεταστάσεις οι οποίες συχνά είναι θανατηφόρες.

Αλλες δερματικές αλλοιώσεις που πρέπει να γνωρίζετε

Αλλες συχνές  αλλοιώσεις του δέρματος είναι οι σπίλοι (ελιές)  οι σμηγματορροικές και οι ακτινικές υπερκερατώσεις.

Οι σπίλοι αποτελούνται από αθροίσεις κύτταρων που περιέχουν χρωστική μελανίνη σε αυξημένα επίπεδα και μπορεί να είναι επίπεδες η και να εξέχουν από την επιφάνεια του δέρματος.  Συνήθως είναι ακίνδυνες εκτός αν εμφανίζουν ασυμμετρία, ασάφεια των ορίων, διαφοροποίηση χρώματος, διάμετρο πάνω από 6mm,   ή εαν προεξέχουν από την επιφάνεια του δέρματος.  Τα σημεία αυτά αποτελούν  το Α,B,C,D,E (asymmetry, border, color, diameter, elevation) για τον καρκίνο του δέρματος της Αμερικανικής Εταιρείας Δερματολογίας.  Σπίλοι που έχουν ή εμφανίζουν κάποιο από τα παραπάνω χαρακτηριστικά μπορεί να είναι δυσπλαστικοί και εφόσον υφίσταται ένδειξη μετά τον έλεγχο ειδικού πρέπει να αφαιρούνται για προληπτικούς λόγους.

Η άποψη «μην πειράζετε τις ελιές γιατί μπορεί να γίνουν κακιές» δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση σύγχρονη ιατρική παρακτική.  Ειδικά οι σπίλοι που εμφανίζουν πρόσφατες αλλαγές των χαρακτηριστικών τους - των ABCDE που αναφέρονται παραπάνω- πρέπει να ελέγχονται και να αφαιρούνται καθώς υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης κακοήθους μελανώματος.

Οι σμηγματορροικές υπερκερατώσεις αποτελούν πάχυνση της κερατίνης στοιβάδας του δέρματος και αφαιρούνται κυρίως για αισθητικούς λόγους. 

Οι ακτινικές υπερκερατώσεις αφαιρούνται για προληπτικούς λόγους καθώς μπορεί να εξελιχθούν σε προκαρκινικές βλάβες του δέρματος.  Οι ακτινικές υπερκερατώσεις εμφανίζονται σαν κόκκινες ή καφέ κηλίδες του δέρματος που συνοδεύονται και από απολέπιση (ξεφλούδισμα).

Αναγνωρίζοντας τον καρκίνο του δέρματος

Τα βασικοκυτταρικά και τα ακανθοκυτταρικά καρκινώματα δεν έχουν πάντα μια σαφή εμφάνιση.  Ο καρκίνος μπορεί να ξεκινήσει από μικρά ροζ εξογκώματα με λεία ή αδρή επιφάνεια.  Μπορεί όμως να εμφανιστεί και σαν μια μικρή πληγή που δεν κλείνει σε 2-4 εβδομάδες, μια άσπρη επιφάνεια σαν ουλή κοκ.
Το μελάνωμα συνήθως μπορεί να διαγνωστεί όταν μια υπάρχουσα αλλοίωση αλλάζει σχήμα,  μέγεθος, χρώμα, ή  όταν εμφανίζεται μια καινούργια σε υγιές δέρμα.  Η προειδοποίηση του μελανώματος είναι η ύπαρξη των χαρακτηριστικών ABCDE δηλαδή ασυμμετρία, ασαφές περίγραμμα, ανομοιομορφία χρώματος (καφέ, μαύρο, κόκκινο, μπλέ), διάμετρος μεγαλύτερη από 6mm ή αυξανόμενο πάχος και μέγεθος.
Και εάν όλα αυτά σας μπερδεύουν, έχετε στο μυαλό σας ότι πρέπει πάντα να γνωρίζετε το σώμα σας από την κορυφή του κεφαλιού σας μέχρι και τις πατούσες των ποδιών σας ώστε να μπορέσετε να εντοπίσετε τυχόν αλλαγές άμεσα και να σώσετε την ζωή σας. 

Η συμβουλή μου στους ασθενείς με υψηλό ρίσκο για εμφάνιση καρκίνου του δέρματος είναι να χαρτογραφούν τις αλλοιώσεις του δέρματος τους με τα ειδικά μηχανήματα απεικόνισης που βρίσκονται σε όλα τα μεγάλα νοσοκομεία. 

Διάγνωση και θεραπεία

Η διάγνωση του καρκίνου του δέρματος μπορεί να γίνει με την αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρης της δερματικής αλλοίωσης και της εξέτασης των κυττάρων της στο μικροσκόπιο. Η ιστολογική εξέταση αποτελεί την βάση για την διάγνωση και την θεραπεία του καρκίνου του δέρματος.  Είναι σημαντικό λοιπόν η ύποπτη αλλοίωση να φτάσει στον παθολογοανατόμο ολόκληρη.  Η χρήση Laser δεν ενδείκνυται για την αφαίρεση τέτοιων αλλοιώσεων καθώς οι ιστοί καίγονται και η διάγνωση γίνεται αδύνατη. 

Ο παθολογοανατόμος θα βεβαιώσει ότι εφόσον πρόκειται για καρκίνο η αφαίρεση του έγινε έως τα υγιή όρια του δέρματος στην περίμετρο αλλά και στην βάση.  Η περαιτέρω θεραπεία εξαρτάται τόσο από το είδος του καρκίνου και το στάδιο του όσο και από το σημείο του σώματος που αναπτύχθηκε. 

Οι περισσότεροι καρκίνοι του δέρματος αφαιρούνται με μια απλή επέμβαση με τοπική αναισθησία.  Εάν όμως διαγνωστεί μελάνωμα και χρειαστεί λεμφαδενικός καθαρισμός τότε η επέμβαση είναι εκτεταμένη και ακολουθείται από αποκατάσταση και συχνά από χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία. 

Η χειρουργική αφαίρεση όλων των καρκίνων του δέρματος έχει τα καλύτερα αποτελέσματα εφόσον γίνει έγκαιρη διάγνωση.  Το αισθητικό αποτέλεσμα αλλά κυρίως η επιβίωση του ασθενή εξαρτώνται από την έγκαιρη και δραστική αντιμετώπιση του καρκίνου. 

Η φιλοσοφία μου βασίζεται καταρχάς στην διασφάλιση της επιβίωσης του κάθε ασθενή μου και στην επίτευξη του βέλτιστου αισθητικού και λειτουργικού αποτελέσματος.   Η συνεργασία μου με το Διαγνωστικό Κέντρο Υγεία εξασφαλίζει στους ασθενείς μου τεχνολογία αιχμής τόσο στην διάγνωση όσο και στη θεραπεία του καρκίνου του δέρματος και των πιθανών μεταστάσεων του. 

Η πολυετής χειρουργική εμπειρία μου επιτρέπει την επιτυχή εκτομή και αισθητική αποκατάσταση με την χρήση πληθώρας τεχνικών από την απλή εκτομή και συρραφή μέχρι την χρήση ελεύθερων κρημνών.  Η επιλογή της χειρουργικής μεθόδου εξαρτάται από τον τύπο, την θέση και το στάδιο του καρκίνου.

Συμβουλές για την αποφυγή επανεμφάνισης του καρκίνου του δέρματος

Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας σας, θα πρέπει να ακολουθήσετε το πρόγραμμα των επισκέψεων που θα συμφωνήσουμε για τα επόμενα χρόνια.  Είναι σημαντικό να έχετε συνεχή παρακολούθηση ώστε τυχόν υποτροπή ή νέα εμφάνιση καρκίνου να  αντιμετωπιστεί άμεσα.

Ταυτόχρονα πρέπει να αλλάξετε τις επικίνδυνες συνήθειες σας και να

• Αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μεταξύ 10 το πρωί και 2 το μεσημέρι.  Θυμηθήτε ότι η υπεριώδης ακτινοβολία διαπερνά το νερό, τα σύννεφα και αντανακλάται στην άμμο και στο χιόνι
• Προστατεύεστε από τον ήλιο φορώντας μακριά μανίκια και μεγάλα καπέλα
• Χρησιμοποιείτε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας και να το ανανεώνετε συχνά κατά την διάρκεια της έκθεσης σας στον ήλιο
• Ελέγχετε το δέρμα σας συχνά για ύποπτες αλλοιώσεις.